Cmentarz Wojskowy na Powązkach to ważne miejsce na mapie Warszawy, które pełni funkcję nie tylko cmentarza, ale także muzeum i miejsca upamiętnienia zmarłych. Nekropolia, która znajduje się przy ulicy Powązkowskiej, została założona w 1912 roku przez władze Warszawskiego Okręgu Wojskowego jako cmentarz prawosławny przeznaczony dla zmarłych żołnierzy rosyjskich. Obecnie zajmuje powierzchnię 24,3 hektarów.
Cmentarz Wojskowy na Powązkach to miejsce szczególne dla Warszawy i całego kraju, bowiem znajdują się tam groby wielu zasłużonych Polaków. To miejsce, gdzie pochowani są uczestnicy powstań, ofiary wojen oraz działacze społeczni i kulturalni. Na cmentarzu znajdują się kwatery żołnierzy Wojska Polskiego, partyzantów Armii Krajowej, uczestników walk o wolność Polski, żołnierzy, którzy polegli w Afganistanie, ale także groby wybitnych artystów i naukowców.
Historia cmentarza jest bogata i pełna zawirowań. Po wybuchu I wojny światowej, na Powązkach Wojskowych znaleźli swoje miejsce nie tylko Rosjanie, ale również jeńcy – żołnierze niemieccy, węgierscy, chorwaccy, czescy, słowaccy oraz polscy, którzy zmarli w warszawskich szpitalach. Po zajęciu Warszawy przez wojska niemieckie w sierpniu 1915 roku, cmentarz przeszedł pod zarząd garnizonu niemieckiego, a w północno-zachodniej części zaczęto grzebać poległych i zmarłych żołnierzy niemieckich.
Po 1918 roku cmentarz został przejęty przez władze wojskowe i oddany w zarząd Kurii Biskupa Polowego. Nekropolię powiększono do 16,5 hektarów, podzielono na kwatery i wytyczono aleję główną. W 1922 roku Kuria przekazała bezpośredni nadzór nad cmentarzem nowo utworzonej parafii św. Jozafata. Cmentarz stał się tradycyjnym miejscem pochówków wojskowych zmarłych w czasie pokoju oraz członków ich rodzin.
Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku na cmentarzu chowano poległych żołnierzy, często ofiary bombardowań lotniczych. Po kapitulacji miasta przeniesiono tam ekshumowane ciała żołnierzy pochowanych na miejskich placach i skwerach.
W 1941 roku władze okupacyjne niemieckie zamknęły cmentarz dla nowych pochówków i zaczęły go niszczyć, a część nagrobków wywieziono na teren getta warszawskiego. W czasie powstania warszawskiego cmentarz był miejscem walk i działań wojennych, a jego infrastruktura uległa zniszczeniu. Po wojnie cmentarz został odbudowany i rozbudowany, a na jego terenie powstały kwatera żołnierzy poległych w Afganistanie oraz symboliczna mogiła Katyńska.
Obecnie cmentarz Wojskowy na Powązkach jest miejscem pamięci, gdzie Polacy oddają hołd i składają kwiaty na grobach bohaterów narodowych oraz zwykłych ludzi, którzy zginęli w czasie wojen i powstań. Cmentarz jest też ważnym miejscem dla turystów i osób szukających informacji o historii Polski. Warto odwiedzić nekropolię, by zobaczyć m.in:
- Groby żołnierzy poległych podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1920
- Groby żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego
- Pomnik ofiar Zbrodni Katyńskiej w Dolince Katyńskiej
- Pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej
- Pomnik – „Chwała Lotnikom Polskim”
- Groby żołnierzy poległych podczas przewrotu majowego
- Kwatera Harcerskiego batalionu Armii Krajowej „Zośka”